Làng Chài Phước Hải - Một Thời Để Nhớ

NHỮNG MÓN ĂN ĐẶC THÙ ĐỊA PHƯƠNG

Cá nướng chấm nước mắm me

   Đến Phước Hải, du khách thập phương hay bạn bè thân quen đều được tiếp đón cởi mở chân tình và giới thiệu những sản phẩm đặc thù của địa phương. Ngoài cá tươi mới đánh bắt vô hoặc cá khô, mắm, mắm ruốc và nước mắm nhỉ ngon thượng hạng ra thì không ai không quên được hai món ăn đặc sản nổi tiếng là gỏi cá mai và cá súng tương me. Nếu không trúng mùa cá mai thì quý khách cũng sẽ được thiết đãi món gỏi cá trích hay cá đối tái chanh hoặc cá trích cá lẹp cá hố hay cá đối tươi để nguyên vảy nướng chấm nước mắm me đặc quẹo và hàng chục món ăn nhậu, ăn chơi thay cho ăn thiệt khác không thể bỏ qua được.

     Chưa kể các món bánh làm ngay tại lò như bánh yểu, bánh hỏi, bánh nghệ, bánh tráng, bánh hủ tiếu, bánh khoái, bánh bèo, bánh đúc, bánh xèo, bánh bò, bánh bò bông, bánh canh giò heo, bánh canh ngọt, bánh mì, bánh cam, bánh tiêu, bánh dầu chảo quẩy, bánh bao, bánh bột lọc, bánh phục linh, bánh chuối, bánh in, bánh ít, bánh da lợn, bánh quy, bánh tằm, bánh trôi nước (1), bánh tét, bánh bắp, bánh tét bắp Đất Đỏ, bánh rế Bờ Đập, bánh tráng phồng kẹo mạch nha Long Mỹ Tam Phước, bánh thuẩn An Ngải Long Điền, cốm An Nhứt Hoà Long …và đủ các loại cơm, cháo, bún, hủ tiếu, phở, xôi, chè, cơm rượu, đậu hủ non, da-ua, sương sâm, sương sáo, sâm bổ lượng, bông cỏ hột lựu, cơm rượu xôi vò, chuối dông, chuối dông sáp nướng, chuối sứ nướng đập dẹp, chuối chiên, chuối xào dừa (2), chuối bọc nếp chan bột bán nước cốt dừa... hầu như suốt ngày suốt đêm từ đầu trên xuống xóm dưới tùy theo mùa cá. Riêng món phở thì mới du nhập vào Phước Hải sau này.

Chè táo sọn (chè bông cau) tại chợ
Phước Hải

     Bánh khọt thì vùng Bà Rịa đã nổi tiếng từ lâu. Bánh được đổ bằng khuôn kim loại đập dập lõm xuống thành nhiều hình tròn. Thoa mỡ hay dầu ăn vô khuôn trước khi đổ bột vô. Khi bánh chín vàng rụm, chỉ cần lấy muổng khều nhẹ là tróc ra ngay. Ăn với nước mắm nấu, cho chút ớt tỏi thơm thơm, ngồi lai rai có thể ăn vài chục cái như chơi. 

     Trong khi đó bánh khoái tại Phước Hải thì có phần hơi khác, nó giống như bánh khoái của miền Trung. Chữ khoái có lẽ do chữ khói mà ra. Bánh khoái khác ở chỗ đổ bằng chén sành đặt lên khuôn bằng đất sét, có khoét lổ cho vừa tròn với thân chén và không có thoa mỡ như bánh khọt. Bí quyết pha bột bánh khoái là phải bỏ thêm cơm nguội khi đi xoay bột. Khuôn bánh khoái có khoản tám hay mười cái lổ để đặt các chén cỡ phân nửa chén ăn cơm vô vừa vặn. Lò lửa than phải nhúm cho đều, bánh khoái chín vàng tróc ra, dùng cái nạy đặc biệt cạy ra tróc lóc, thơm chín tới, trét hành mỡ lên trên, ăn tới bến luôn. Có người còn dằm thêm vài mắt me chín vô nước mắm cho hơi chua mới đã. Dân chơi sang thì bỏ thêm trứng vịt, tôm, mực, cá...lúc đổ bánh. Bánh khoái là món ăn bình dân nhưng rất khoái khẩu, nên gọi là “khoái” đúng rồi! 

   

Ruộng Long Phù với lúa Nàng Sậu,
Nàng Ray, xa xa là mũi Kỳ Vân. 

Bánh bèo ở Phước Hải cũng đổ bằng cái chén cở như chén bánh khoái. Bánh bèo được cạy ra bằng cái ghim tre dẻo, giống như con dao nhỏ. Cá ngừ kho mà ăn với bánh bèo hay bún nóng thì không chổ nào chê được! 

     Dân Phước Hải gọi bánh ướt là bánh yểu, chữ yểu có nghĩa là hơi mềm nhưng không nhão cũng không khô cứng. Bánh tráng cũng là một loại bánh yểu nhưng phơi trên vỉ cho thật khô. Gọi là tráng bánh vì cách quậy bột, đổ bột vô cái giá chẹc (3) rồi tráng đều lên mặt khuôn bằng vải bọc bên trên nồi nước sôi, hơi nước làm cho bánh chín rồi dùng một cái que bằng tre dẻo để lấy bánh ra. Phải thật khéo tay nếu không bánh sẽ bị đứt trông không đẹp mắt. Có nơi dùng cái ống hình tròn quấn vải ướt có tay cầm lăn cho bánh dính và lấy ra. Bánh ướt, bánh yểu, bánh tráng là một, chỉ khác ở tên gọi theo địa phương mà thôi.

Còn tiếp...



Chú thích:
1 : bánh trôi nước hay còn gọi là chè xu nước hay chè trôi nước.
2 :  chuối xào dừa còn gọi là chuối chưng, chuối hầm dừa.
3 : chẹc, dẹc hay bẹc là mở rộng ra. Cái giá chẹc là cái giá miệng rộng, tròn, dẹp, mặt tiếp xúc lớn giống như cái dĩa  để dể tráng bột lên trên miếng vải.

Biên soạn: Đứa Con Làng Chài cùng một số thân hữu đồng hương Phước Hải. 

Ảnh: Những người con làng chài Phước Hải: Phạm Băng Hồ, Lê Văn Kim, Trần Bách Linh, Lê Kim Ngọc, Lê Thiên Hương, Lâm Minh Nghị và một số ảnh tài liệu có ghi chú xuất xứ.